De eerste 21 jaar van mijn leven leefde ik in een wereld waar vrede broos was en bondgenootschappen eerder door noodzaak dan door keuze werden gedicteerd. Toen ik in 2004 Duitsland verliet om een nieuw leven te beginnen in het land van mijn ouders, liet ik dat tijdperk achter me. Ik had nooit gedacht dat ik twee decennia later een artikel als dit zou schrijven en zou betogen dat Europa een nieuwe weg moet vinden om zijn onafhankelijkheid en strategische vrijheid veilig te stellen.

Maar hier zijn we dan.

De overeenkomst tussen de EU en Mercosur is verre van perfect, maar vertegenwoordigt precies het soort partnerschap dat Europa en landen als Portugal nu moeten nastreven. In een steeds meer verscheurd mondiaal landschap, waar vertrouwen wordt ondermijnd door transactionele diplomatie en oude bondgenoten zich gedragen als onvoorspelbare rivalen, is deze overeenkomst meer dan een handelsovereenkomst. Het is een duidelijke verklaring dat Europa op zijn eigen voorwaarden wil denken en handelen.

Laten we onszelf niet voor de gek houden. De huidige Amerikaanse regering heeft gekozen voor een weg van economisch nationalisme, een weg die kortetermijnwinsten en politiek grootspraak verkiest boven stabiele, coöperatieve wereldwijde relaties. De retoriek van "America First" is beleid geworden en de gevolgen zijn voelbaar in de toeleveringsketens, handelsbesprekingen en de diplomatieke toon tussen landen die elkaar ooit vrienden noemden. Voor Europa is de boodschap duidelijk: we kunnen niet langer vertrouwen op de Verenigde Staten als de vaste hand die het ooit was in mondiale aangelegenheden. Niet omdat we geen waarde hechten aan onze relatie, maar omdat deze steeds eenzijdiger is geworden.

Daarom is de overeenkomst tussen de EU en Mercosur zo belangrijk. Het is een kans om te herijken. Het stelt Europa in staat om de banden aan te halen met een blok van landen die net als wij geloven in multilateralisme, in handel als brug in plaats van als strijdtoneel, en in duurzame, evenwichtige ontwikkeling. Brazilië en zijn Mercosur-partners zijn niet alleen opkomende markten, maar ook opkomende bondgenoten. Bondgenoten die ons kunnen helpen onze partnerschappen te diversifiëren, nieuwe toeleveringsketens veilig te stellen en de groene, toekomstgerichte economie op te bouwen die we onze burgers blijven beloven.

Voor Portugal is deze kans bijzonder relevant. Wij zijn een natie van zeevaarders en verbinders, een natie die altijd over de grenzen heeft gekeken voor ideeën, handel en samenwerking. Dat Lissabon als gastheer optreedt voor evenementen ter ondersteuning van de overeenkomst is niet alleen symbolisch; het sluit ook nauw aan bij wie we zijn en wie we kunnen zijn. We begrijpen dat een sterkere relatie met Zuid-Amerika niet betekent dat we Europa de rug toekeren, maar eerder dat we onze rol binnen Europa verrijken.

Toch schrijf ik dit niet uit naïef optimisme. De zorgen die Frankrijk, Ierland, Oostenrijk en anderen hebben geuit, moeten worden aangepakt. Eerlijke landbouw, milieubescherming en sociale waarborgen zijn niet onderhandelbaar, ze vormen de basis van het Europese project. Maar het zou een vergissing zijn om deze zorgen te gebruiken als reden om de overeenkomst te vertragen of helemaal af te wijzen. We mogen niet toelaten dat perfectionisme of protectionisme ons blind maakt voor de strategische waarde van deze overeenkomst op lange termijn.

Als ik terugdenk aan die jaren van de Koude Oorlog, aan het gevoel gevangen te zitten tussen systemen, niet in staat om vrij je toekomst te kiezen, zie ik een ongemakkelijke echo in de wereld van vandaag. De namen zijn veranderd, de muren zijn anders, maar de druk om een kant te kiezen en nog steeds geen echte autonomie te hebben, komt me bekend voor. Daarom vind ik deze overeenkomst zo persoonlijk. Het gaat niet alleen over handel; het gaat over keuzes. Het gaat over Europa dat samenwerking verkiest boven afhankelijkheid en Portugal dat opnieuw naar voren treedt als een stem van verbinding.

In een wereld waar te veel leiders bezig zijn met het opwerpen van barrières, biedt de overeenkomst tussen de EU en Mercosur een zeldzame kans om iets beters op te bouwen. Die kans moeten we grijpen.

Author

Paulo Lopes is a multi-talent Portuguese citizen who made his Master of Economics in Switzerland and studied law at Lusófona in Lisbon - CEO of Casaiberia in Lisbon and Algarve.

Paulo Lopes