W opublikowanej dziś opinii grupa, która skupia wszystkich byłych Wysokich Komisarzy ds. Imigracji i innych ekspertów, sugeruje rządowi "kompromis między różnymi perspektywami, zwiększając okres legalnego pobytu w Portugalii z pięciu do sześciu lat przed złożeniem wniosku o naturalizację".

Proponowana przez rząd ustawa, która zostanie poddana pod głosowanie we wrześniu, proponuje wydłużenie obecnych pięciu lat (liczonych od momentu przyjazdu, a nie pozwolenia na pobyt) do siedmiu lat dla obywateli portugalskojęzycznych i dziesięciu lat dla pozostałych.

Według członków Konsensusu Imigracyjnego, który organizuje kolokwium na ten temat na Uniwersytecie Lizbońskim w poniedziałek, "dostęp do obywatelstwa, z właściwych powodów, pozwala na stabilność i bezpieczeństwo w kraju zamieszkania oraz przyczynia się do inwestycji w długoterminową integrację i włączenie".

Według autorów opinii, "wniosek o obywatelstwo portugalskie zakłada - i nie zwalnia z tego - świadomy i absolutny szacunek ze strony wnioskodawcy dla Konstytucji Republiki Portugalskiej, a także dla rządów prawa oraz konwencji i innych kluczowych instrumentów prawnych, których Portugalia jest sygnatariuszem".

Kompromis

Przyznając, że portugalskie społeczeństwo jest podzielone w kwestii imigracji, grupa ma na celu "poszukiwanie kompromisów i wspólnej płaszczyzny między różnymi obecnymi stanowiskami politycznymi i partyjnymi, dążąc do równowagi, zdrowego rozsądku i, oczywiście, poszanowania podstawowych zasad demokratycznego społeczeństwa, opartego na poszanowaniu praworządności".

Dostęp do obywatelstwa nie powinien być, jak ostrzegają, "postrzegany jako instrumentalna opcja dla innych celów, takich jak te wynikające z posiadania paszportu z kraju Schengen", ale raczej "bardzo ważny krok w procesie integracji i integracji dla wielu imigrantów, którzy faktycznie chcą zintegrować się z krajową wspólnotą polityczną".

Dlatego też "wystarczająca znajomość języka portugalskiego oraz zasady obywatelskie i współistnienia wynikające z portugalskiej konstytucji powinny stanowić wzmocnione wymagania dotyczące przyznawania obywatelstwa poprzez naturalizację" - argumentują autorzy.

"Portugalia, jako wspólnota obywateli, powinna pozytywnie postrzegać fakt, że ktoś, kto spełnia wszystkie wymogi prawne, chce dołączyć do tej wspólnoty, przyjmując wynikające z tego obowiązki i prawa" - argumentują autorzy, przyznając, że ostatnie wyniki wyborów przyczyniły się do "presji na restrykcyjny przegląd obecnego prawa" - czytamy w tekście.

Zdaniem autorów, rozdzielenie terminów dla osób portugalskojęzycznych i nieportugalskojęzycznych, zgodnie z propozycją rządu, "narusza zasady równości i niedyskryminacji".

Oprócz obywatelstwa, autorzy opowiadają się za "gwarancjami dla obywateli-imigrantów, którzy mają realną alternatywę dla ubiegania się o obywatelstwo, jeśli chcą pozostać w Portugalii, a mianowicie poprzez skuteczne i odpowiednie odnowienie zezwolenia na pobyt".

Nauka języków obcych

Sygnatariusze opowiadają się za wzmocnieniem Instytutu Rejestrów i Notariuszy oraz za "zapewnieniem dostępu do nauki języka portugalskiego dla wszystkich imigrantów niebędących luzofonami", "wzmocnieniem formalnej i nieformalnej edukacji oraz certyfikacji".

Jednocześnie "należy wprowadzić krajowy test dla osób powyżej 18 roku życia, aby wykazać się znajomością zasad obywatelskich i współistnienia wynikających z Konstytucji Republiki Portugalskiej", podobny do podobnych modeli istniejących w Hiszpanii i Wielkiej Brytanii ("Life in UK Test").

Autorzy wzywają również do przejrzystości ze strony państwa w celu zwalczania dezinformacji, wraz z coroczną publikacją "krajowego raportu na temat procesów przyznawania i nabywania obywatelstwa portugalskiego, z danymi zdezagregowanymi według metody dostępu, profilu socjodemograficznego i czasu reakcji usług".

W odniesieniu do proponowanej przez rząd utraty obywatelstwa przez obywateli naturalizowanych mniej niż dziesięć lat temu jako dodatkowej sankcji po popełnieniu przestępstwa, autorzy raportu argumentują, że inicjatywa ta powinna być nadzorowana przez Trybunał Konstytucyjny.

Dostęp do obywatelstwa "jest kwestią, która powinna zasługiwać na szeroki konsensus w portugalskim społeczeństwie i nie powinna być ani bronią w walce politycznej, ani czynnikiem zaostrzającym polaryzację i pęknięcia społeczne, których jesteśmy świadkami" - podsumowują autorzy.

W skład utworzonej w połowie czerwca grupy wchodzi czterech byłych wysokich komisarzy, była sekretarz stanu Catarina Marcelino, naukowcy Lucinda Fonseca i Catarina Reis Oliveira oraz liderzy stowarzyszeń Eugénia Quaresma, dyrektor Portugalskiego Katolickiego Stowarzyszenia Migracji i Paulo Mendes, prezes Stowarzyszenia Imigrantów Azorów.